«У гэтым годзе ў Варшаве столькі мерапрыемстваў да Дня Волі, што толькі паспявай!» — говорит Наталья. Многие вынужденные эмигранты собираются на праздник, «бо можна выкінуць беларуса з Беларусі, але ж Беларусь з беларуса не выкінеш». Но есть и такие, как Сергей, кто сомневается, что акции и митинги могут что-то изменить.
Накануне Дня Воли EX-PRESS.BY спросил у беларусов, как они проведут этот день.
Вікторыя:
— Я збіраюся на марш ў Славакiі. Гэтая магчымасць толькі ў беларусаў за мяжой і засталася. Таму іду за сябе і ўсіх сваіх сяброў, што засталіся ў Беларусі. Апошнія часы адбываецца столькі несправядлівасці да беларусаў.
Еўрапейскія краіны хутка забылі наш пратэст і ставяць звычайных беларусаў у адзін шэраг з рэжымамі Лукашэнкі і Пуціна, якія адказны за распачатак вайны. Трэба нагадваць усяму свету аб тым, што мы ёсць, мы супраць рэжымаў, супраць вайны!
Вольга:
— Збiраюся на мітынг ў Кракаве. Шчыра кажучы, калі я прыйшла на мітынг у мінулым годзе, я адчувала сябе не ў сваёй талерцы, бо гэта так дзіўна — стаяць у цэнтры польскага горада і крычаць «Жыве Беларусь» палякам, якія сідзяць у кавярнi побач. Але думаю, што хаджу, таму што гэта мая сувязь з любімай краінай і ўвасабленне маёй надзеі, што я яшчэ вярнуся.
Елена:
— Зараз жыву ў Малдове. На мой погляд, абавязкова трэба нагадваць пра сябе замежкнікам, гэта таксама ціск на іх палітыкаў. Iншая прычына: гэтыя акцыі спрыяюць аб'яднанню, каб беларусы трымаліся разам, бачылі адно аднаго, гуртаваліся, нагадвалі, навошта і чаму мы тут.
Што тычыцца мясцовых палітыкаў. Так, сваімі акцыямі мы можам вызываць раздражненне ў некаторых «несазнацельных» мясцовых. Тады іх не вельмі разумныя палітыкі могуць прымаць нейкія захады, рашэнні, законы, каб абцяжарыць жыццё беларускіх палітуцекачоў у сваёй краіне, — каб нам стала там няўтульна, і мы з'ехалі. А разумныя палітыкі прымаюць захады, каб дапамагчы сітуацыі ў Беларусі змяніцца, і каб мы нарэшце змаглі з'ехаць з іх краіны і паехаць дамоў.
Евгений:
— Я живу в Грузии. И я за акции и марши. Я очень хочу пойти, и у меня нет вопросов, нужно или нет проводить. Конечно, нужно, вопрос в том, как. В Грузии у нас День Воли будут отмечать скромно: шествием и небольшим мероприятием в местном культурном центре «Аксяродок». Ещё забег будет утром. В общем — никакого концерта или еще каких мероприятий на большую публику.
Праздник нужно отмечать без каких-либо дискуссий. Какие тут могут быть дискуссии? Проводить нужно!
Есть люди, которые разочаровались в протестах, но ведь разочарование — сильное чувство. Я считаю, что это внутренняя слабость людей. Их же не заставляют идти на баррикады или на войну. Им предлагают оставаться беларусами, даже если они уехали НАВСЕГДА. Разочарование — это выбор человека.
Анна:
— В Польше я недавно, но каждый раз, когда была дома и видела фотоотчёты и видео с митингов за границей, вздрагивала от волнения, но в то же время и радовалась, мечтала также попасть в толпу беларусов с бчб-флагами и плакатами.
День Воли — важная дата для нас, нельзя просто игнорировать это. Я очень хочу попасть на праздник в этом году, и дата круглая — 105 лет образования БНР. Такие моменты возвращают нас в 2020, объединяют, дают надежду и энергию!
Сергей:
— Сложная тема. В первый год эмиграции в Польшу мы ходили, сейчас не уверен. Как будто нет того ощущения, как в 2020-м. Вероятно, что это важные мероприятия, но нет ощущения, что это что-то может изменить. Вайб такой, что не хочется туда. Но я уверен, что фото важны и митинги.
Наталья:
— Я пойду на марш у Гданьску, у 2022 было неверагодна! Паліцыя спецыяльна перакрыла рух для нашага маршу. Паліцыя! Паліцыя перакрыла рух. Вы можаце сабе такое ўявіць? Гэта дзеля таго, каб мы прайшліся па галоўнай вуліцы і дайшлі да Цэнтра салідарнасці. Увесь час паліцыя саправаджала нас. Усю дарогу! Штосьці проста нерэальнае!
Ганна:
— Пакуль мару пра Дзень Волі на плошчы! Разам з усімі! І ў бел-чырвона-белым строі! Мару пра суд ў Гааге, а лепей у нас, над усёй мразотай, што здекваецца над намі! І яшчэ я мару, каб усе размаўлялі на беларускай мове.
Сафія:
— Як пасадзім луку, асобная група будзе хадзіць пад турму і крычаць: «Тра-та-та-та-та». Можна, нават, крычаць: «Выпускайце», што мы тут з ім самі разьбярэмся. Каб флэшбэкі радавалі чалавека ўсё жыцьцё.
А калі па-сапраўднаму, то мару пра Дзень Волі з маршам у Жодзіна. Каб зноўку ўсіх пабачыць. Каб канцэрт Вольскага ў парку. І фота-выстава Рады БНР, і канферэнцыя да выставы. Я б распавядала пра Палуту Бадунову.
Марыя:
— Як я буду святкаваць Дзень Волі ў Свабоднай Беларусі? Па першае, трэба спачатку прыехаць. Бо на вакзалах будзе столькі народу, што і квітка мо не хапіць, мабыць, трэ браць загадзя. І то не факт, што атрымаецца.
Святкаваць буду с сяброўкамі. Бо старэйшая дачка знікне святкаваць са сваімі сябрамі, нават паедзе ў другі горад, каб ужо там прайсціся па «месцам баявой славы». Увесь горад будзе бела-чырвона-белым. З кожнага вакна будуць лунаць сцягі, шмат балонікаў, лент, ды наўпрост адзення тых колераў, які раптам сталі забаронены. І салют у 23.34. І хвіліна маўчання. Аб тых, якіх катавалі, аб тых, якіх забілі.
Наталля:
— У гэтым годзе ў Варшаве столькі мерапрыемстваў да Дня Волі, што толькі паспявай! Па-першае марш, мітынг і канцэрт, перад пачаткам якога ў Моладзевым хабе дыскусія з выбітнымі дзеячамі Беларусі аб гісторыі БНР. І мая душы рвецца туды. Але парадокс — у цябе шмат магчымасцяў, але абавязкі перашкаджаюць іх здзейсніць. Будзем паказваць частку спектакля, прысвечанага постаці Купалы, яго адвечным пытанням аб вольным краі, народзе і ролі паэта. То бок, сустрэнем свята на працоўным месцы.
Цешуся тым, што спектакль з такой тэтатыкай магу смела паказваць і радаваць гледачоў тым, што Беларусь жыла, жыве і будзе жыць вечна! А марш пэўна ўбачу краем вока, калі будзем пераязджаць з адной сцэнічнай пляцоўкі на другую. І парадуюся, і паплачу. Вечарам наганю — пайду на спеўны сход у музей Вольнай Беларусі.
Ягор:
— Спачатку раніцай 25 сакавіка, пайду на спяктакль. Потым на марш, калі паспею. Потым шчэ не вырашыл. Па ходу п’есы разбярэмся.
Олег:
— Якія шчасцлівыя беларусы Польшы, Грузіі, іншых краін. Не паспяваюць святкаваць... А у нас нядаўна 6 адвакатаў арыштавалі.
Юля:
— Можа маё меркаванне вас здзівіць. Бо і мяне яно дзіўляе. Дзень волі — дзяржаўнае свята ў маіх марах. Прыгожае і «са слязамі на вачах». А зараз с мужам мы вырашылі, што не хацім далучацца да беларусаў тут у Тбілісі. Гэта вось такая праўда. Ня ведаю, можа ў нас крызіс нейкі эмігрантскі. Не хочацца. Мы разумеем, назіраем праблемы Сакартвэла — і мы тут госці, махаць сцягамі не хочацца пакуль. Зробім нешта хатняе, лампавае, пачытаем з дзецьмі проста што-небудзь на беларускай мове.
Ірына:
— Неяк ня тое — святкаваць тое, чаго няма. Ці святкаваць тое, з-за чаго пакуты пакуль яшчэ...
Ігар:
— Беларусам святкаваць нельга. А ў мяне душа просіць)))) Бо можна выкінуць беларуса з Беларусі, але ж Беларусь з беларуса не выкінеш.
Святлана:
— У нас ёсць машына тут, у Тбілісі. З беларускімі нумарамі. Кожны раз кожны запраўшчык паліва бачыць гэтыя нумары і запытвае: «Ну што? Як там бацька?» Нас з Сашам гэта так выбешвала. І тое, што нас з вусатым асацыіруюць. І тое, куды размова заўсёды вырулівала пасля гэтага пытання. І тое, што ўвогуле ў нас так яго ніхто не называе.
Карацей, я прыдумала і навучыла Сашу, як адказваць на гэтае пытанне, якое на самой справе вельмі часта ўзнікае: «Чорту ён бацька, а не нам. І ён нам такі ж бацька, як вам Іванішвілі» (гэта мясцовы цар, галоўны ў прарасійскай партыі, якая зараз трымае ўладу ў Грузіі). Цяпер так і адказваем на гэтае пытанне.
Добро пожаловать в реальность!