Ад сядзібы Слізней ва Мсціжы засталіся толькі брама і гаспадарчы будынак нявызначанай прыналежнасці. А калісьці гэта сядзіба мела нечуваную славу: яе гаспадары былі вядомымі калекцыянерамі, кнігалюбамі, трымалі звярынец і вальер з птушкамі.
Мсціжскай сядзібай ў часы Рэчы Паспалітай валодалі Саковічы і Храптовічы. У 1776 г. вялікалітоўскі падканцлер Іахім Літавор Храптовіч прадаў Мсціж барысаўскаму маршалку Мікалаю Слізню, прадстаўніку фаміліі, якая ўжо мела ў гэтых мясцінах істотныя ўладанні. Напрыканцы XVIII ст. Слізні валодалі ўжо 6 фальваркамі і 23 вёскамі ў ваколіцах Мсціжа.
Першыя ўладальнікі Мсціжа са Слізнёў (ці то Мікалай, ці то яго сын Іосіф, таксама барысаўскі маршалак) пабудавалі тут грунтоўны палац. На жаль, не вядома аніводная выява ці фотаздымак гэтага будынка. Не маляваў яго Напалеон Орда, не апісваў у сваёй манаграфіі – Яўстафій Тышкевіч. Вядома толькі, што пабудаваны палац меў класіцыстычны выгляд і быў двухпавярховым. Пра апошняе гаварылі і дзве захаваўшыяся да Першай сусветнай вайны афіцынкі, якія калісьці знаходзіліся насупраць палаца. Апроч цэнтральнай брамы, якая часткова захавалася да на
шых дзён, палац меў дзве бакавыя брамы, што вялі да сядзібнага парку, а таксама дзве невялікія брамы, што вялі да гаспадарчых пабудоў. Сядзібныя пабудовы абрамляла высокая агароджа з буту і валуноў.
Сядзібны будынак згарэў яшчэ ў 1890 г., паступова сышла на будматэрыялы і агароджа. На месца папярэдняга палаца ўзвялі новы, куды менш густоўны, драўляны, дзе жылі апошнія ўладальнікі Мсціжа.
Росквіт сядзібы прыйшоўся на першую палову ХІХ ст., на час вышэйузгаданага Іосіфа Слізня, які сабраў ў Мсціжы бібліятэку ў 7 тыс. кніг (сярод якіх сустракаліся і рэдкія выданні XVI-XVIII стст.), якімі гаспадар ахвотна дзяліўся з суседзямі. Апроч таго Іосіф назбіраў багатую калекцыю медаляў і манет розных краін і часу (каля 2 тысяч адзінак), мінералаў. У дадатак барысаўскі маршалак цікавіўся светам біялогіі: у яго цяпліцах расло больш за 3,5 тысяч раслін, а непадалёк ад сядзібы размяшчаўся звярынец.
Але наступны ўладальнік Мсціжа зяць Іосіфа – Ігнацый Булгак асабліва не рупіўся цесцевай сядзібай. Калекцыю і багацці ён перавёз у Жылічы, сваё родавае гняздо.
Пазней мсціжскай сядзібай валодалі Сафія і Генрык Валовічы, а апошнім гаспадаром стаў іх сын Міхал, які фактычна пераўтварыў яе ў лецішча – памешчык у асноўным жыў у Мінску.
Пасля Першай сусветнай вайны ў Мсціжу захаваўся ў добрым стане толькі парк з невялічкім ставам з выспай, але да нашага часу і гэты штучны ландшафт прыняла ў сваё ўлонне прырода.
Добро пожаловать в реальность!