Дамініканцы з’явіліся ў Зэмбіне ў першай палове XVII ст.: у 1640 годзе з фундацыі ўладальнікаў вёскі ашмянскага падкаморыя Адама Мацея Саковіча і яго жонкі Марцыяны тут быў узведзены кляштар гэтага ордэна.
Першы драўляны касцёл быў даволі велічны: меў 7 алтароў і арган на 8 галасоў, аднак праіснаваў ён толькі 150 гадоў. Пажар знішчыў храм у 1790 годзе, і пасля гэтага з ініцыятывы ксяндза Вінцэнта Хілінскага і з дапамогай апошняга канцлера Вялікага княства Літоўскага Яўхіма Храптовіча (ён на той час з’яўляўся гаспадаром Зэмбіна) распачалося ўзвядзенне мураванага касцёла.
Новая святыня будавалася ў час, калі эпоха барока яшчэ не адышла, а час класіцызму – не настаў: была мяжа XVIII i XIX стагоддзяў. Такая акалічнасць выклікала спалучэнне ў адным помніку двух архітэктурных стыляў. Дадзеная архітэктурная з’ява атрымала назву “станіславаўскага класіцызму”, бо была распаўсюджана ў часы апошняга караля Рэчы Паспалітай Станіслава Аўгуста Панятоўскага. Касцёл быў асвячоны 15 жніўня 1809 г. у імя Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі. Гэта была бязвежавая трохнефавая, пакрытая гонтаю базіліка.
У 1812 г., падчас вайны з Напалеонам кляштар згубіў сваю багатую бібліятэку. У 1832 г. быў зачынены і сам кляштар, але касцёл працягнуў выконваць парафіяльныя функцыі яшчэ на стагоддзе, да 1933 года. Зэмбінская парафія ў ХІХ ст. налічвала 1000 - 1500 вернікаў, большасць з іх прыходзілася на суседнія вёскі, бо само мястэчка было пераважна габрэйскім. У 1903 г. у касцёле быў зроблены капітальны рамонт. Мастак Вебер, вучань Станіслава Выспянскага, распісаў інтэр’ер. Цэнтральнае месца ў галоўным алтары займаў абраз Хрыста, які нясе крыж аўтарства Яна Дамеля.
Амаль 80 гадоў у касцёле не адбываліся набажэнствы, і на сённяшні дзень на месцы колішняй вялізнай святыні знаходзяцца крохкія сцены святыні, гатовыя зруйнавацца ў бліжэйшы час.
Добро пожаловать в реальность!