Прэм’ера дакументальнага фільма «Лес» адбылася 26 верасня на ютуб-канале 1142Х. Фільм паказвае некалькі рэальных гісторый 1930-х гадоў пра сталінскія рэпрэсіі. Адна з іх — пра гомельскага чыноўніка, які выжыў пасля расстрэлу ў сумна вядомым Навабеліцкім лесе пад Гомелем. EX-PRESS.BY даведаўся крыху больш пра фільм і здымкі.
Пра што фільм
У дакументальным фільме выкарыстаныя архіўныя відэа і аўдыё, у якіх сведкі распавядаюць пра падзеі тых гадоў.
Згодна з археалагічнымі раскопкамі 1995 года, у гэтым лесе НКВД расстрэльвала савецкіх грамадзянаў.
У 2021 годзе 52-гі пошукавы батальён МА РБ пачаў раскопкі ў гэтым лесе. Паводле афіцыйнай версіі, у лесе знаходзяцца парэшткі ахвяраў нацыстаў. Генеральны пракурор Беларусі Швед заявіў, што ў лесе можа спачываць ад некалькіх дзясяткаў тысяч да ста тысяч мірных людзей.
«У чым галоўны сэнс рэпрэсій»
Марыя Булавінская, рэжысер дакументальга фільма «Лес», шэсць гадоў працавала на «Белсаце», у яе атрымалася захаваць дзясяткі тэрабайтаў здымкаў і відэа пра савецікія рэпрэсіі.
У 2020 годзе Марыі прыйшлося з'ехаць з Беларусі. Для яе эміграцыя спачатку ўспрымалася, як адпачынак: ёй проста трэба было адпачыць ад пераследу. У сваім доме яна не жыла, бо там увесь час як чакалі.
— Я свой архіў: дыскі з дзясяткамі тэрабайтаў пакінула ў памяшканні ў незнаёмых людзей. Два гады ён там праляжаў. Я пачала хвалявацца, рызыкнула яго перавесці. Атрымалася. Было вельмі сумна без яго. Гэта шмат гадоў майго жыцця.
На пытанне, чаму тэма актуальна, адказвае:
— Гэта тэма сама па сабе вельмі актуальна і асабліва пасля таго, як пад Гомелем у 2021 годзе пачаліся раскопкі. Ёсць запісы дысідэнта Яўгенія Ткача (аўтар кнігі «Через ХХ век, или Отторжение»), які распавядае дзве гісторыі ў фільме. Ён памёр у 2020 годзе. Ёсць таксама розныя фотаздымкі з вёсак.
Беларуска дадае:
— Спачатку не разлічвала, што фільм выйдзе на такія маштабы. Здымачная група і акцёры — усе вельмі таленавітыя людзі. Файная каманда сабралася. Я думала, што будзе проста фільм, але ў працэсе стварэння сцэнара праект пачаў нарастаць і набіраць маштабы.
Як выбралі акцёраў
Марыя прызнаецца:
— Я яшчэ задоўга да здымкаў фільма візуалізавала і чула голас Алега Гарбуза па радыё. Не планавала, але голас сам усплываў. Кастынг-дырэктар прапанаваў гэтага акцёра, я не магла не пагадзіцца.
Максім Шышко вельмі падобны да маладога Яўгена Ткача. У самым пачатку ён сыграў яго. Ён зусім малады. Хацелі састарыць яго з дапамогай грымёра. Былі рызыкі, што можа не атрымаецца. Доўга разважалі. Выбралі іншага акцёра. Бліжэй да здымкаў той не мог удзельнічаць. Я вырашыла, што гэта лёс. І запрасілі Максіма. Ён вельмі на яго падобны: ёсць фотаздымак Яўгена маладога. Падумала, што можна паказаць і яго ў фільме.
Пра аўдыторыю
Для дзяцей гэта страшны фільм:
— Я хацела б падкрэсліць, што калі яго рабіла, зразумела для сябе, што галоўны сэнс рэпрэсій — давесці нас да стану страху, каб пазбавіць выбару.
Дзяўчына ўзгадвае пачатак вайны ва Украіне:
— Калі пачалася вайна ва Украіне, па радыё падбадзёрвалі, што выжывае не той, хто хаваецца, а прымае актыўныя дзеянні. Заклікалі людзей штосьці рабіць. Той, хто хоць штосьці робіць, выжывае. А той, хто прымае пасіўную пазіцыю, будзе першай ахвярай.
Марыя дадае:
— Можа мы мала гісторый ведаем. Архівы закрыты сёння. Спадзяюся, у аддзелах КДБ паглядзяць гэты фільм. Цікавы моманты ёсць, як склаліся лёсы супрацоўнікаў НКВД, якія займаліся злачынствамі ў 30-я. Мы ведаем імя чалавека, які выжыў. Але гэта не пацверджаная інфармацыя. Вельмі верагодна, што чалавек, які выжыў, быў на вельмі высокай пасадзе.
У галоўных ролях: Алег Гарбуз, Святлана Зелянкоўская, Мікіта Хвалюк, Максім Шышко.
Ілюстратар: Street_Wind_
Аператар пастаноўшчык: Валянцін Глушко.
Фільм можна паглядзець тут.
Даслаць навіну: @ex_presslive
Добро пожаловать в реальность!