Вольга — перакладчыца ангельскай і нямецкай моў, скончыла лiнгвістычны ўнiверсітэт i працуе ў IT. Яна была амаль на ўсix пратэстных маршах 2020-га. У 2021 годзе беларуска ўзяла на сябе «адміністрацыйку» за сяброўку, таму вяртацца ў Беларусь сям'я ўжо не можа. Як 28-гадовая дзяўчына зараз жыве ў Польшчы i чаму лічыць гаспадара кракаўскай кватэры топавым, даведаўся EX-PRESS.BY.
«Мяне судзілі завочна па скрыншотах майго «прызнання» у Вайберы»
Разам з мужам Вольга вырашыла пакiнуць Беларусь, калі людзям за ўдзел у маршах пачалі даваць рэальныя тэрміны:
— Я была амаль на ўсіх маршах. Содні адсядзець была гатовая, але рызыкаваць некалькімі гадамі жыцця не хацелася. Хаця ж у той час, як мы цяпер ведаем, было яшчэ не так цяжка. Перад ад’ездам у Кракаў я саскрабала з шыб бела-чырвона-белыя сцягi, намаляваныя мною, за якія зараз да людзей прыйдуць праз 3 секунды.
Па словах нашай гераiнi, з таго часу яны з мужам вярталіся ў Беларусь толькі адзiн раз — у лютым 2021 года. Забралі летняе адзенне, якое не змясцілася ў машыне ў лістападзе, сустрэліся з бацькамі і з сябрамі, якія на той момант яшчэ былі ў Мінску:
— Зараз ездзіць у Беларусь мы ўжо не можам. У сакавіку 2021 я ўзяла на сябе «адміністрацыйку» за маю сяброўку, каб яе не пасадзілі на Акрэсціна. Мяне судзілі завочна па скрыншотах майго «прызнання» у вайберы. Мой муж таксама даведаўся, што ён у нейкіх «спісах».
Дзяўчына прызнаецца, што водар свабоды адчула, калi першы раз у Кракаве выйшла на вулiцу пасля карантыну:
— Да пераезда думала, што добра спраўляюся са стрэсам і жахам жыцця ў дыктатуры, але калі я апынулася ў Польшчы і ў першы раз выйшла на вуліцу пасля карантыну, я адчула, што з маёй душы зваліўся вялікі камень. Неяк лягчэй дыхаць стала.
«Дзякуючы ўкраінскім крамам, амаль ні па якіх прадуктах не сумую. Толькі па бабулiных агурках з градкі»
Праблем з працай у Вольгi i яе мужа не было, таму што яны айцiшнiкi.
— Увогуле, выбіралі новую краіну так: дзе мужу дадуць найлепшы офер, туды і паедзем. Яму зрабіў добрую прапанову польскі ЕПАМ. Я некаторы час працавала на мінскі офіс маёй кампаніі, а потым перавялася на польскі, як толькі яго адкрылі. Кракаў выбралі, таму што я ў дзяцінстве яго наведвала, і ў мяне былі добрыя ўспаміны.
ЕПАМ наймае падрадчыкаў, якія цалкам займаюцца рэлакацыяй супрацоўнікаў і іх легалізацыяй у Польшчы, таму ў сям'i не было ніякіх праблем з гэтым працэсам, ужо ў ліпені 2021-га яны атрымалі ВНЖ.
— Адзіны пацешны факт: спачатку на маёй ВНЖ картцы надрукавалі «нацыянальнасць — украінка». Прыйшлося яе перавыпускаць. Таму пераправярайце свае дадзеныя адразу, ва «ўжондзе».
Кампанія, дзе працуе Воля, проста пераехала з Мінску ў Польшчу, таму вялікіх перамен датычна працы яна не адчула, але пра адрозненнi кажа наступнае:
— У Польшчы больш дзён адпачынку (26 працоўных дзён, калі ў цябе ёсць вышэйшая адукацыя і 3 гады досведу). Сам адпачынак можна дзяліць як табе заўгодна. Напрыклад, браць па 1-2-3 дні, калі табе трэба.
Тут амаль няма кампаній, якія прывязваюць зарплату да валюты. Айцішнікі ў Мінску вельмі разбэшчаныя такой прывязкай, але ў Польшчы пануе злоты.
Відавочна, розніца ў падатках. Некаторыя людзі думаюць, што ў Еўропу едуць за вялікімі грашыма, але гэта не так. «Чыстымі» у цябе будзе атрымлівацца столькі ж, як у Беларусі, а то і трохі менш. Зараз заробкі ў IT у Польшчы растуць, але ўсё роўна, нават калі ты будзеш зарабляць больш, у Еўропе ты і траціш больш — на кватэру, паслугі, праезд і гэтак далей.
Прадукты, побытовая хімія і адзенне тут будуць таннейшыя. Дзякуючы ўкраінскім крамам, я амаль ні па якіх прадуктах не сумую. Толькі па бабуліных агурках проста з градкі. У такіх крамах ёсць сухая рыба, сулугуні, смачныя семачкі, пельмені, украінскія цукеркі.
Беларуска падкрэслiвае, што тут, у адрозненнi ад Беларусі, яна хаця б бачыць, на што ідуць падаткi:
— Напрыклад, любы жыхар Кракава, нават без польскага пашпарту, можа галасаваць, на якія праекты пойдуць грошы — на рамонт маста, стварэнне дзіцячай пляцоўкі ці пасадку дрэваў.
«Мужу адмовілі ў кракаўскім салоне Volkswagen прадаваць машыну, таму што ён беларус»
У Польшчы лад жыцця Вольгi стаў больш здаровым і збалансаваным:
— Я пачала хадзіць на ёгу, вакальныя курсы, вывучаць польскую мову і ўзгадваць беларускую. Але думаю, што гэта (акрамя вывучэння моў) звязана хутчэй не з пераездам, а са зменай працы. Я ўладкавалася ў прадуктовую кампанію замест аўтсорса ў ліпені 2020-га. Графік і нагрузка ў «прадукце» адэкватнейшыя.
Выходныя маладыя людзi намагаюцца бавіць актыўна i вандруюць па Польшчы. Воля прызнаецца, што не можа ўжо жыць без Татраў.
— Мы ходзім у кіно, яго паказваюць на ангельскай, з польскімі субтытрамі, музеі, гатуем нешта смачнае, шпацыруем. Вандроўка ў горы на выходныя абыходзіцца ў мінімум 1000 злотых на дваіх, але можна і танней з’ездзіць, мы проста транжыры. Калі едзеш да іншых гарадоў Еўропы — так, квіткі на самалёт танныя, але жытло, ежа і музеі — гэта вялікія выдаткі ў параўнанні з польскімі коштамі. То бок, вандраваць па свеце лёгка, але тут усё залежыць ад тваіх прыарытэтаў. Мы хацелі б адкладаць больш грошай на ўласную кватэру, таму будзем старацца выбіраць для падарожжаў краіны не ў еўразоне.
Так атрымалася, што большасць сяброў барысаўчанкi пераехалi ў Польшчу, ці ў іншыя гарады Еўропы:
— Мы з імі рэгулярна сустракаемся. Дыяспара ў нашым горадзе таксама вялізная, ладзіцца шмат цікавых мерапрыемстваў для беларусаў, дапамога для ўкраінцаў. Можна было б лёгка знайсці новыя знаёмствы, але ў мяне ўжо столькі старых у Кракаве, што часу на ўсіх не хапае. Сяброў-палякаў у мяне пакуль што няма — недзе іх знайсці. Паглядзім, што будзе далей, першага паляка-інжынера ў нашу кампанію ўжо нанялі.
Дзяўчына кажа, што з агрэсіяй да сябе не сутыкалася ніколі. Нават калі была валанцёркай i працавала з украінцамі, ніколі дрэннага слова не чула. Але яе мужу адзіны раз адмовілі ў кракаўскім салоне Volkswagen:
— Мужу адмовiлi прадаваць машыну, таму што ў яго беларускi пашпарт, і ёсць санкцыі. Калі муж напісаў пытанне, яму адказалі, што гэта пазіцыя аднаго салона і яго перанакiруюць у Варшаву. Але дагэтуль не ператэлефанавалі. Думаем набыць «Мазду».
«У нашага кракаўскага гнязда файны вайб — падобны да нашай апошняй кватэры ў Мінску на вуліцы Чырвонай»
У Кракаве беларусы арандуюць «еўрадвушку», ад яе да цэнтру 10 хвілін пешшу. Дзяўчына кажа, што iм вельмі пашанцавала з гэтай кватэрай па дзвюх прычынах:
— Па-першае, мы яе знялі ў 2021 годзе па вельмі прыемнаму кошту, калі яшчэ не было такога бума на рынку арэнды, як зараз. Канешне, у сувязі з высокай інфляцыяй у Польшчы ў 2022-м нам паднялі кошт, але не нашмат. Са ўсімі камунальнымі сума аплаты — 16% ад нашых з мужам сумесных заробкаў.
Па-другое, арэндадаўца — уласнік кватэры, так што не прыйшлося дадаткова плаціць агенцтвам пры падпісанні кантракту. І знайшлі мы яе вельмі хутка — за тыдзень пасля таго, як нас папрасілі выехаць з папярэдняй кватэры. Але гэта зусім іншая гісторыя. Шукалі самі на OLX і Otodom.
Воля ўсмiхаецца i кажа:
— У нашага кракаўскага гнязда файны вайб. Ён падобны да нашай апошняй кватэры ў Мінску на вуліцы Чырвонай, якую мы здымалі да ад’езда. Тут высокія столі, яна вельмі ўтульная i стылёвая. I гаспадар — топавы, з ім прыемна весці справы, а яшчэ ён размаўляе на ідэальнай ангельскай. Канешне, кватэры ў Мінску больш прасторныя, у Польшчы мы не знаходзілі двушак больш за 55 метраў (да і нават такі памер — рэдкасць), але гэта не бяда.
Мы выбралі добры час для пераезда: гэта быў канец лістапада 2020, калі яшчэ можна было без праблем выехаць на машыне, так што мы вывезлі з Мінску ўсё, што ўмясцілі ў салон — рондалі, коўдру, кніжкі, стацыянарны камп’ютар і нават эліпсоід. А ў багажніку, схаваны глыбока-глыбока, ехаў наш сцяг. Потым нам яшчэ давезлі драўляныя шахматы, якія дасталіся мужу ад дзядулі, і іншыя дробязі.
На пытанне, што яшчэ ў Вольгi дома ёсць беларускага, дзяўчына адказвае:
— Пасля пераезду я заказала сабе беларускіх кніжак — Караткевіча, Філіпенка, Горвата. Жартую, што ўсё, што засталося ў мяне з радзімы — гэта мой муж з Палесся і беларуская мова. На жаль ці на шчасце, я зразумела яе каштоўнасць толькі тут, за мяжой.
«Бабуля, якая галасавала за Лукашэнку, вельмі сумуе, плача ў слухаўку, што мяне больш не пабачыць»
У Беларусі засталіся бацькі Вольгi, бабуля, брат і сяброўка дзяцінства. Яны падтрымліваюць камунікацыю i тэлефануюць праз telegram:
— Мае бацькі не вельмі падтрымлівалі пераезд, таму што не верылі, што нам з мужам пагражае небяспека. Цяпер, здаецца, нарэшце зразумелі гэта. Толькі бабуля, якая галасавала за Лукашэнку, вельмі сумуе, плача ў слухаўку, што мяне больш не пабачыць. Я маўчу, таму што гэта праўда.
У Беларусь я не вярнуся да ўсталявання дэмакратычнай улады, а бабуля вандраваць ужо не можа. З бацькамі сустракаемся ў іншых краінах, напрыклад, у Турцыі. Пакуль што не атрымалася зрабіць ім еўрапейскія візы, амбасада адмовіла. Брат, хаця б і мог зрабіць сабе польскую візу, лянуецца.
Я вельмі сумую па Беларусі, але нават не ведаю, па чым канкрэтна. Хочацца проста з’есці клубніцы з агарода ў Барысаве, выпіць жудаснай кавы са смачным пірожным з «Каравая» каля МДЛУ, прайсціся па праспекце Незалежнасці і ўзгадаць, як бегала там ад АМАПу.
Можа, хочацца адчуць сябе зноў 20-гадовай, таму што там прайшлі маладыя гады. Можа — адчуць тое яднанне, якое зараджала на маршах. Я ведаю, што там гэтага ўсяго зараз няма. Што ў Беларусі цяпер я адчую хутчэй страх і журбу.
Але я мару, што калісьці мы вернемся і зробім Беларусь great again, што там будуць размаўляць на нашай роднай мове, што ўсе таленавітыя беларусы, якія зараз выехалі, прыкладуць руку да таго, каб наша краіна была слынная не дыктатурай, а сваім хараством, гасціннасцю, інавацыйнасцю і гераізмам такіх людзей, як Маша Калеснікава.
Эміграцыя — гэта каштоўны досвед, які будзе карысны ў новай Беларусі: загартоўка характару, новыя навыкі і знаёмства, разуменне, чаго не хапае ў нашай краіне і што можна зрабіць лепей.
Дакладна не ведаю, што я магла б рабіць у вольнай Беларусі. Як мінімум — далей працаваць мэнэджаркай, плаціць падаткі на аднаўленне краіны і данаціць грошы валанцёрскім арганізацыям, валанцёрыць самой. Мажліва, стварыць свой бізнес (мой муж марыць аб уласнай рэстарацыi).
Шчыра скажу — я ўсведамляю, што з гадамі маё жаданне вярнуцца ў Беларусь можа прыцьмець, таму што будзе складаней і складаней выйсці з зоны камфорту. Але зараз я не веру, што калісьці буду адчуваць сябе ў Польшчы як рыба ў вадзе, як дома, і гарэць гэтай краінай так жа, як жаданнем зрабіць штосьці на карысць Беларусі.
Добро пожаловать в реальность!