Ляснічы з 15-гадовым стажам завітаў у Барысаў, каб распавесці пра лес і яго таямніцы

Хто такі майстар лесу? Ляснік і ляснічы — ці гэта тое самае? Колькі адсоткаў нашай краіны пакрыта лясамі? Якія лясы мы маем у Беларусі? Хто іх сёння насяляе?

Андрэй Мядзведзеў, вядоўца курсаў «Мова Нанова» ў Рэчыцы, ляснічы з 15-гадовым стажам завітаў у Барысаў, каб распавесці пра лес і яго таямніцы.

Мужчына скончыў філалагічны факультэт БДУ, працаваў карэспандэнтам, рэдактарам аддзелаў сельскага жыцця і журналісцкіх расследаванняў, адказным сакратаром у рэчыцкай раённай газеце «Дняпровец». Цяпер — журналіст-фрылансер.

«На кожнага жыхара — 0, 9 гектара. Дзе мой гектар?»

Беларусь — адна з самых лясістых краін Еўропы. 40% тэрыторыі Беларусі займаюць лясы. Гэта прыкладна 9 200 000 гектараў, на кожнага жыхара — 0,9 гектара.

Госць кажа:

— Ляснічы — самы нізкі супрацоўнік лясной аховы. Цікава, што выпускнікі барысаўскага ляснога вучылішча не карысталіся попытам у лясніцтвах. Раней гэта была прафесійна-тэхнічная адукацыя, вывучалі хлопцы, як дрэва расце, як палічыць іх.

Прасцей было ўзяць мужыка з вёсцы, які ўсё ведае, можа трохі морду набіць, ведае, каму што прадаць. А што гэты «зялёны» студэнт, які шмат навукі ведае, а людзей не ведае і гэтак далей. Не бралі такіх, таму звычайна далей хлопцы шлі вучыцца ў Полацк, або мянялі накірунак увогуле.

У лясной ахове зоркі абазначаюць не званні, а пасады. Гэта як на чыгунцы. Майстар лесу — першы інжынерна-тэхнічны працаўнік. У яго ёсць кабінет. Ляснічы — кіруе лясніцтвам, адказвае за справы ў лесе:

— Напрыклад, у Вайцюках у мяне было 15 тысяч гектар і 8 тысяч пад Рэчыцай: у вёсцы 6 леснікоў, а пад горадам — 12 і тры майстары лесу.

— Чаму кінуў гэтую справу? Таму што лясніцтва грузіць не аховай лесу і аднаўленнем, а высечкай: кубы за кубамі. Пасля 15 гадоў працы я зразумеў, што займаюся не тым, пра што марыў.

Ёсць ляснічы другога класу, там трошкі больш грошай, ляснічы першага класу (як маёр). Дзве вялікія зоркі — галоўны ляснічы. Узначальвае ўсё дырэктар (як палкоўнік), ён кіруе лясгасам. Напрыклад, у раёне некалькі лясніцтваў, яны ўваходзяць у лясгас.

Якія бываюць лясы?

— Гай — лістовы лес, бор — хваёвы лес, алешнік / альшанік — альховы лес, бярэзнік — бярозавы гай, дуброва — дубовы гай, хвойнік / сасоннік — сасновы / хваёвы лес.

Цікава ведаць:

Узлесак / узлессе — край лесу (рус. опушка);

Падлесак / прылесак / падрост — маладыя дрэвы ў лесе, маладняк.

Гадавальнік — месца, дзе рыхтуюць сеянцы для высадкі ў лес. Сеянцы — пасеялі семя і яно вырасла (15 сантыметраў). Саджанцы — некалькі гадоў.

Андрэй кажа, што ў 98 адсотках, калі лес высеклі, на наступную вясну яго саджаюць:

— У 2003 годзе я садзіў лес, другі раз быў там, калі яму было 8 гадоў. Тры разы прыходзіў — на фота па цэнтры яму 14 гадоў. Тут ужо і грыбы растуць.

Шмат пажараў утвараецца з-за недакуркаў...

Галоўны вораг лесу — чалавек. Самае страшнае, што можа прынесці чалавек у лес — гэта агонь:

— Вогнішчы робяць, абклалі каменнямі, паехалі. Скажыце, як яны перашкодзяць агню перайсці? Агонь пралезіць праз іх або выйдзе пад нізом. Заўсёды вогнішчы трэба падкопваць да мінеральнага слою. Да пяска разрыць на шырыню рыдлёўкі.
Таксама шмат пажараў утвараецца з-за недакуркаў. Вецер дзьмуе, сонца свеціць, пажар з’яўляецца за дзве хвіліны.

Лясныя пажары бываюць верхавыя (калі гарыць усё), нізавыя, падземныя.
Каб спыніць верхавы, трэба высекчы лес на 50 метраў. Верхавы даходзіць да нізавога і патухае. Калі ў нізе не гарыць, зверху не будзе таксама.

Караед-шкоднік

Жук-караед — распаўсюджаны і вельмі небяспечны шкоднік. Ён селіцца пад карой, выточваючы ўнутры хады, руйнуючы і забіваючы дрэва. Змагацца з гэтым шкоднікам цяжка, для гэтага неабходна праводзіць частыя апрацоўкі адпаведнымі прэпаратамі.

Якія ягады ёсць у нашым лесе?

— Маліны, суніцы, ажыны, дурніцы, парэчкі, чарніцы, буякі, журавіны, брусніцы. Калі ідзем у лес збіраць, кажам — у ягады, калі ў краму, то — па ягады.

У лесе могуць сустрэцца драпежнікі, мядзведзі, ваўкі, ласі, вавёркі, казулі, дзікі, мурашнік і шмат чаго яшчэ прыгожага і цікавага.