З адной дыскусіі пра тое, хто ж вінаваты ў тым, што Лукашэнка прыйшоў да ўлады. І чамусьці калектыўная адказнасьць пераносіцуа на Зянона Пазьняка і БНФ. У ннкаторай ступені мы сутыкнуліся з комплексам невінаватасьці грамадства ў тым, што адбылося ў 90-х. Гэта, я лічу не праўда, піша палітолаг Павел Усаў.
Грамадства, як і палітыкі - адно. Грамадства стварае палітыкаў і грамадства ўтрымлівае палітыкаў пры ўладзе. Часткова са страху, а часткова з няведаньня, а часткова з нежаданьня разумець, а таксама ацэньваць уласныя дзеяньні.
Так хто ж вінават у тым, што моладзі (таму, каму ў той час было 18-19 год), было напляваць на сваю краіну і яна не пайшла на выбары. Моладзь нават не разумела, што ў яе есьць уласная краіна і ўласная гісторыя. Хто вінаваты ў тым, што частка насельніцтва хацела жыць у СССР?
Дудзінскі даволі добра сфарміраваў пэўны ўзровень палітычнага мысьленьня 90-х, а дакладней адсутнасьць гэтага мысьленьня - кто виноват в том, что население хотело жить в наступнымі словамі: "я не хацеў галасаваць за Пазьняка, бо ен голасна крычэў у мегафон".
Вінаваты ў гэтым Пазьняк, ці ўзровень палітычнай культуры грамадства. Ці Пазьняк лапатай і кайлом павінен быў кожнаму ўпраўляць мазгі ў кірунку нацыянальнай культуры? Выбар нараджаецца з ведаў. У 90-я гады, ды нават у нулявыя і зараз, доступ да ведаў быў вольны і неабмежаваны, але каб ведаць, трэба прыкласьці жаданьне.
У 90-я Лукашэнка перамог таму, што прапанаваў "няведаньне", камфорт бязвольля, стан застацца маленькім чалавекам, вінцікам. Пазьняк жа прапанаваў барацьбу і ўзьнесласьць духа, што псыхалагічна было прыняць вельмі цяжка.
Хто вінаваты ў тым, што савецкая інтэлегенцыя не прымала нацыянальнага і зьбягала ў расейскі сьвет?
Дарэчы, хто вінаваты, што немалая частка грамадства жыла і жыве ў ім зараз?
Ці Пазьняк ыінаваты ў тым, што "незалежныя сацыялагічныя цэнтры Беларусі" выдавалі вынікі па якіх 70% беларусаў хочуць быць разам з Расеяй?
Але добра, Пазьняк прайграў выбары ў 1994 годзе, але не з гэтага пачалася дыктатура Лукашэнкі.
Дарэчы, пры захаваньні дэмакратыі Пазьняк мог бы перамагчы ў 1999 годзе. Але дэмакратыя чамусьці не была пажаданай.
Дыктатура пачынаецца са зьбіцьця дэпутатаў ў 1995 годзе, з рэфэрэндуму 1995 і 1996. Хто вінаваты ў арганізацыі і правядзеньні зьнішчальных галасаваньнях, хто вінаваты і "рэалізацыі" вынікаў.
Дыктатура будавалася не адразу, а з маўклівай згоды грамадства, хто вінаваты ў гэтым?
Хто вінаваты ў тым, што насельніцтва пачало цікавіцца сваёй гісторыяй, толькі пасьля таго, як атрымала па галаве.
Толькі пасьля гэтага шмат хто зразумеў, што мы аказваецца ўсе 20 год жылі пры дыктатуры, а да гэтага ж усе было добра і хораша, людзі працавалі на сістэму, хвалілі Лукашэнку і галасавалі за яго. Хто вінаваты ў тым, што большасьць сёньняшніх апазіцыйных палітыкаў спакойна функцыянавала ўнутры дыктатуры, ды яшчэ запэўнівала грамадства, што ніякай дыктатуры ў Беларусі няма і што апазіцыя гэта нейкія вар’яты, якія хочуць невядома чаго. Ці ў гэтым вінаваты Пазьняк?
А можа Пазьняк вінаваты, што пры наяўнасьці такой колькасьці рэсурсаў і падтрымкі за 5 год новая апазіцыя з дарадцамі ад "старой і дасьведчанай", не здолела пабудаваць функцыянальных структур, якія б прынамсі не дыскрэдытавалі саміх сябе і апазіцыю як такую.
Ці Пазьняк вінаваты ў тым, што актыўнасьць апазіцыі 20+ зьвялася да турыстыкі, фуршэтаў і рэстарацыяў, чым гэтыя "палітыкі" несаромячыся ганарацца?!
Ці Пазьняк вінаваты, што незалежная журналістыка імгненна пераўтворваецца ў абслугоўваючы, прапагандыстцкі апарат таго, ці іншага "лідара", уводзіць цэнзуру, ці займаецца маніпуляцыямі?
Ці Пазьняк вінаваты ў тым, што альтэрнатыўныя структуры пераўтворваюцца ў зачыненыя, скарумпаваныя міні-карпарацыі са сваёй унутранай таталітарнай этыкай?
На нашых вачах аўтарытарная культура 90-х хутка перацякла ў 20-я. Культура, якая не жадае фундаментальных перамен і трансфармацыі, палітычнай этыкі.
Можа ўрэшце рэшт кожны павінен задаць сам сабе пытаньне, а ці не я вінаваты ў тым, што перамог не Пазьняк, а Лукашэка?
А ці не я вінаваты ў тым, што дыктатура будавалася і існавала 30 год? Ці не я вінаваты ў тым, што рускі мір быў бліжэй ад беларускага і хацелася як у Маскве.
І што я тут і цяпер магу зрабіць каб не спарадзілася новая скарумпаваная, безадказная ўлада. Што зрабіць, каб стала больш актыўных, адказных палітыкаў, якіх не сапсуюць грошы і прэстыж.
Чаму за 5 год не з’явілася адказных і прафісійных людзей, якія б маглі стаць цалкам новай палітычнай элітай? 5 год гэта вялізарны тэрмін.
Няўжо ў 150-200 тысячнай беларускай эміграцыі, роўнай па колькасьці насельніцтву Афінаў у 4-м стагоддзі да нашай эры, няма волі да палітычнага, няма ініцыятывы стварэньня?
Упрост скажу - без новага палітычнага класу, новай нацыянальна-арыентаванай эліты Беларусь не стане дэмакратычнай нават па сьмерці Лукашэнкі.
Мы ўсе павінны несьці адказнасьць за сваю гісторыю і гістарычныя памылкі. Ведаць, разумець і выпраўляць йх.
Добро пожаловать в реальность!