Изрядно подзабытый ныне российский писатель Александр Герцен рассказал в своем биографическом романе «Былое и думы» среди прочего реальную историю том, как однажды в канцелярию вятского губернатора пришла бумага, содержания которой никто не понял. Что было делать? Выручил один мелкий чиновник, который взялся написать ответ. Когда его спросили, понял ли он содержание бумаги, он ответил, что не понял, но ответить может. И ответил. А губернатор подписал. И всем в итоге было хорошо.
С той поры прошло уже без малого два века, но суть чиновничества, во всяком случае, в процветающем и стабильном государстве для народа, не меняется.
Борисовский правозащитник Олег Мацкевич озадачился некоторой несуразицей, возникшей в процессе реализации одного из предвыборных обещаний. И отправил запрос в Совет Министров.
Предлагаю вашему внимаю текст:
«16 лютага 2011 г. Саветам Міністраў Рэспублікі Беларусь была зацверджана пастанова №202 “Аб некаторых пытаннях праезду навучэнцаў”.
Згодна з падпунктам 1.1 пункта 1 пастановы ўстаноўлена, што навучэнцы агульнаадукацыйных устаноў і ўстаноў, якія забяспечваюць атрыманне спецыяльнай адукацыі, маюць права на бясплатны праезд на аўтамабільным транспарце агульнага прызначэння рэгулярных гарадскіх зносін, гарадскім электрычным транспарце і ў метрапалітэне ад месца жыхарства (месца знаходжання) да месца вучобы і назад у перыяд з 1 верасня да 30 чэрвеня. Дадзенае права рэалізуецца на падставе даведкі аб тым, што грамадзянін з’яўляецца навучэнцам або выхаванцам установы адукацыі з указаннем месца жыхарства (месца знаходжання) і месца вучобы.
Услед за прыняццем пастановы №202 у прэсе з’явіліся каментары, якія тлумачылі яе сэнс. У прыватнасці, шырокі распаўсюд у сродках масавай інфармацыі атрымалі словы начальніка кіравання агульнай сярэдняй адукацыі Міністэрства адукацыі Юрыя Гладкова, якія прагучалі 21 лютага 2011 года на прэсканферэнцыі.
Так, сярод іншага Юры Гладкоў патлумачыў, што навучэнцы не будуць мець права бясплатнага праезду, калі гэта тычыцца пазашкольнай адукацыі – навучання ў секцыях, гуртках, клубах, інш. Таксама Юры Гладкоў заявіў аб тым, што права бясплатнага праезду губляецца падчас вакацый навучэнцаў.
Такім чынам, у пастанову № 202 былі ўнесеныя сур’ёзныя змяненні. Фактычна змест тэрміна “месца вучобы” быў падзелены па прынцыпу атрымання школьнай і пазашкольнай адукацыі. Аднак у самой пастанове не сказана аб тым, што “месца вучобы” прывязана выключна да атрымання школьнай адукацыі. Не сказана там таксама аб тым, што навучэнцы не маюць права бясплатнага праезду падчас вакацый – восеньскіх, зімовых або вясновых.
Згодна з Законам Рэспублікі Беларусь № 1202XII ад 29.10.1991 г. “Аб адукацыі” адукацыя – гэта працэс навучання і выхавання ў інтарэсах чалавека, грамадства, дзяржавы, накіраваны на захаванне, прыўмнажэнне і перадачу ведаў новым пакаленням, задавальненне патрэбаў асобы ў інтэлектуальным, культурным, маральным, фізічным развіцці, на падрыхтоўку кваліфікаваных кадраў для галін эканомікі. Адукацыя дзеліцца на асноўную і дапаўняльную, уключае ў сябе ўсе віды і формы адукацыйнай дзейнасці, ажыццяўляемай дзяржаўнымі і прыватнымі ўстановамі адукацыі (арт. 2). Згодна з арт. 8 Закона “Аб адукацыі” пазашкольная адукацыя і выхаванне належыць да дапаўняльнай адукацыі.
Такім чынам, навучэнцы, якія атрымалі згодна з пастановай № 202 права бясплатнага праезду ад месца жыхарства (месца знаходжання) да месца вучобы і назад у перыяд з 1 верасня да 30 чэрвеня маюць гэтае права ў незалежнасці ад таго, які від адукацыі яны атрымліваюць: асноўны або дапаўняльны. Таксама відавочна тое, што абмежаванне права бясплатнага праезду на перыяд вакацый не мае пад сабой законных падстаў.
Словы кіраўніка агульнай сярэдняй адукацыі Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь атрымалі шырокі распаўсюд у сродках масавай інфармацыі і былі ўспрыняты на месцах як кіраўніцтва да дзеяння.
У аўтапарках у розных гарадах Беларусі аддаюцца распараджэнні, накіраваныя на выкананне пастановы № 202. Пры гэтым сэнс гэтай пастановы скажаецца: кандуктары, кантралёры атрымліваюць указанне браць аплату з вучняў, які едуць на заняткі ў пазаўрочныя гадзіны.
У сувязі з вышэйзгаданым, а таксама ў адпаведнасці з арт. 107 Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь, арт. 19 Закона “Аб Савеце Міністраў Рэспублікі Беларусь” № 424З ад 23.07.2008 г., прашу прыняць меры па забеспячэнні права навучэнцаў агульнаадукацыйных устаноў на бясплатны праезд на аўтамабільным транспарце агульнага прызначэння рэгулярных гарадскіх зносін, гарадскім электрычным транспарце і ў метрапалітэне ад месца жыхарства (месца знаходжання) да месца вучобы і назад у перыяд з 1 верасня да 30 чэрвеня».
В аппарате Совета министров в «бумагу» вникать не стали, а просто переслали в министерство образования. И вот на днях правозащитник получил ответ из министерства, написанный в лучших традициях умудренного жизнью чиновничества.
“Шаноўны Алег Георгіевіч!
У Міністэрстве адукацыі разгледжаны Ваш зварот, перададзены з Апарату Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь, па пытанні бясплатнага праезду навучэнцаў. Паведамляем наступнае.
Пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 16 лютага 2011 г. №202 “Аб некаторых пытаннях праезду навучэнцаў” (далей – пастанова) навучэнцам агульнаадукацыйных устаноў і ўстаноў, якія забяспечваюць атрыманне спецыяльнай адукацыі, прадстаўлена права на бясплатны праезд на аўтамабільным транспарце агульнага прызначэння рэгулярных гарадскіх зносін, гарадскім электрычным транспарце і ў метрапалітэне ад месца жыхарства (месца знаходжання) да месца вучобы і назад з 1 верасня па 30 чэрвеня.
Пункт 2 пастановы рэкамендуе абласным і Мінскаму гарадскому саветам дэпутатаў у межах сваёй кампетэнцыі прымаць дадатковыя меры па сацыяльнай падтрымцы навучэнцаў пры праезде на грамадскім транспарце.
Так, на 7-й сесіі Мінскага гарадскога савета дэпутатаў, якая адбылася 16 сакавіка 2011 г., прынята рашэнне аб прадстаўленні школьнікам права на бясплатны прораезд па ўсім горадзе. Дадзенае рашэнне ўступіць у сілу пасля рэгістрацыі ў Міністэрстве юстыціі.
У цяперашні час абласнымі саветамі дэпутатаў разглядаецца магчымасць прыняцця адпаведных рашэнняў па пытанні праезда навучэнцаў”.
Столь многомудрый текст, написанный неким Поддубским и подписанный самим заместителем Министра Казимиром Фарино, правозащитника не удолетворил в связи с полным игнорированием его конкретных вопросов и требований. Поэтому он написал новый запрос уже в Генаральную прокуратуру, в котором, в частности, указывал:
«…я атрымаў адказ з Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь за подпісам намесніка
Міністра К. С. Фарыно.
Гэты дакумент не ўтрымлівае ніякіх тлумачэнняў наконт рэалізацыі навучэнцамі агульнаадукацыйных устаноў і устаноў, якія забяспечваюць атрыманне спецыяльнай адукацыі, на бесплатны праезд на аўтамабільным транспарце агульнага прызначэння рэгулярных гарадскіх зносінаў, гарадском электрычным транспарце і ў метрапалітэне ад месца жыхарства (месца знаходжання) да месца вучобы і абратна ў перыяд з 1
верасня да 30 чэрвеня, гэтак сама як і захадаў па рэалізацыі гэтага права.
У сваім звароце ў Савет Міністраў Рэспублікі Беларусь я ставіў пытаньне а незаконнасці патрабаванняў да навучэнцаў аплачваць праезд у грамадскім транспарце ў часе наведвання пазаўрочных мерапрыемстваў (гурткоў, кансультацый, рэпетытараў, г. д.), а таксама падчас восеньскіх, зімовых, вясновых вакацый. Адказ на правамернасць такіх патрабаванняў я не атрымаў.
У адпаведнасці з арт. 125 Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь, п. 2 арт. 17, арт. 26, 27 Закона “Аб пракуратуры Рэспублікі Беларусь”, прашу прыняць меры пракурорскага рэагавання па дакладнаму і адзінаабразнаму выкананню пастановы Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь № 202 “Аб некаторых пытаннях праезда навучэнцаў” ад 16 лютага 2011 г.»
Через короткое время (не более месяца) станет известно, насколько строго следуют устоявшимся традициям написания официальных ответов на письма докучливых правозащитников в Генеральной прокуратуре…
Иосиф ДЫМКОВИЦ.
Добро пожаловать в реальность!