У беларуса можна скрасці голас на выбарах, можна забараніць выказваць свае думкі, забраць маёмасць, пазбавіць волі. Але нельга забараніць марыць… І беларусы не проста мараць пра тое, якой будзе іх краіна пасля Лукашэнкі. Яны ведаюць, што канкрэтна неабходна рабіць у Новай Беларусі, для таго, каб краіна як мага хутчэй стала незалежнай і зручнай для жыцця яе грамадзян.
У новым праекце EX-PRESS.BY «Што я буду рабіць у Новай Беларусі» прафесіяналы ў розных галінах, людзі з актыўнай жыццёвай пазіцыяй, а таксама юнакі з дзяўчатамі, якія толькі пачынаюць дарослае жыццё, раскажуць пра свае планы, пра тое, як бачаць сваю ўласную дзейнасць у новай краіне.
Сёння, у міжнародны Дзень роднай мовы – пра свае планы расказвае жыхарка Барысава Вольга* (імя зменена), наша першая гераіня. Яна шмат гадоў працуе ў сферы культуры, а ў Новай Беларусі марыць стаць начальнікам аддзелу культуры ў сваім родным горадзе Барысаве.
– У Новай Беларусі я буду прэтэндаваць на пасаду начальніка ў аддзеле культуры свайго гораду. А пра тое, што я хацела б пакласці ў аснову сваёй дзейнасці, сказаў сусветна вядомы беларускі пісьменнік, «сумленне беларускай Нацыі» Васіль Быкаў:
«Нармальны працэс культурнага развіцця павінны быў выглядаць так: спярша ў самым поўным аб’ёме – уласная культура, затым іншыя – расейская, нямецкая, польская, ангельская – чым болей, тым лепш, наколькі хапае да таго здольнасцяў грамадства ці асобнага яго члена».
Пэўна ў новай Беларусі хацелася б надаць асаблівую ўвагу беларускай культуры і развіццю мясцовага самакіравання.
«Аддзел па ідэалогіі, культуры і справах моладзі» называецца структура, якая зараз займаецца культурай кожнага раёну і гораду. На мой погляд, гэта не правільна. Самае галоўнае – знішчыць пад корань ідэалагічны складнік.
Тое, што ў апошнія гады ўяўляе сабой культура ў Барысаве, выклікае шчымлівы сум. Вось толькі некалькі прыкладаў.
Галоўная культурная ўстанова Барысава - Гарадскі Палац культуры - некалькі гадоў знаходзіўся ў жаласным стане.
Не проста фантан, а музычны планавалі пабудаваць перад Палацам культуры на праспекце Рэвалюцыі. Грошы на яго ўзвядзенне шукалі не ў бюджэце, а сярод раённых прадпрыемстваў і ў бізнэсоўцаў. І сабралі ж, але музычнага фантана так і няма дасюль.
Адна з самых яркіх культурных ініцыятыў «Барысаўская мыза» была вымушана згарнуць сваю дзейнасць з-за адсутнасці падтрымкі і шматлікіх забаронаў, і зараз існуе ў онлайн-фармаце.
У 2020 годзе Барысаў быў прызначаны «Культурнай сталіцай Беларусі». Але ведалі аб гэтым не многія жыхары Барысава. У апытанні для EX-PRESS.BY гараджане казалі пра тое, што «культуры ў нас амаль ніякай няма, што крыўдна». Дарэчы, і праграма года Культурнай сталіцы ў Барысаве не была выканана на 100 адсоткаў.
... У апошнія месяцы ўстановы культуры праводзяць толькі «ідэалагічна вывераныя» мерапрыемствы, часцей за ўсё – прысвечаныя агітацыі па рэферэндуму. Вось так сёння выглядаюць "Новости" на сайце Палаца культуры імя Горкага:
У Новай краіне, я лічу, трэба мець такую культуру, каб цікавасць, нават любоў да любой другой краіны, толькі б узмацняла інтарэс да роднай Беларусі.
Ініцыятывы павінны ісці ад саміх грамадзян - ва усіх справах. Ад перафарбоўкі пад'ездаў, будаўніцтва дзіцячых пляцовак, вулічных графіці, ачысткі мясцовага леса і ператварэння яго ва ўтульную зону адпачынку да выбару грамадзянамі мэра горада і мясцовых дэпутатаў (сапраўды выбраных), будаўніцтва жылля, назваў вуліц і размеркавання бюдэтных грошаў.
Хочацца бачыць на чале аддзелаў культуры актыўных людзей, зацікаўленых у тым, каб горад быў сапраўды цікавым для жыцця, а таму адкрытым да прапаноў.
Шматлікія закінутыя памяшканні аддаць за мінімальныя грошы пад арт-пляцоўкі для правядзення харэаграфічных, вакальных, тэатральных заняткаў, здаваць у арэнду ініцыятыўным кіраўнікам пад дзіцячыя і дарослыя гурткі і суполкі. Даць магчымасць жадаючым адкрываць прыватныя садкі, развіваючыя цэнтры, прыватныя тэатры у канцы канцоў. Мару, каб працы, напрыклад, нашых мясцовых мастакоў і навучэнцаў мастацкай школы рабіліся прынтамі на адзенні мясцовай фабрыкі, каб ініцыятыўныя маладыя людзі маглі выкарыстоўваць свае мастацкія таленты ў аздабленні школ, садкоў, лякарань, крамаў і г.д.
Каб маладыя музыкі маглі прыйсці ў аддзел культуры і сумесна арганізаваць музычны фэст любога напрамку, каб у парку паказвалі кіно на свежым паветры, а побач прадавалі смачнейшую каву і печыва. Каб дамашнія кулінары маглі зладзіць свой фэст.
Каб шматдзетным мамам дапамагалі ўлады і прыватны бізнэс не бязглуздымі падарункамі ў выглядзе чайных сэрвізаў, а, напрыклад, бясплатным уладкаванні дзяцей у лепшыя гурткі і секцыі, каб гэтым семʼям вылучаліся грошы на набыццё квіткоў у тэатры і выставы.
«Шляхі-дарогі роднага краю ўплываюць на шлях чалавечага жыцця», таксама казаў Васіль Быкаў. І я, як будучы кіраўнік аддзелу культуры абяцаю: любая ініцыятыва, якая можа зрабіць мой горад больш прывабным для беларусаў з іншых гарадоў і вёсак, а таксама замежнікаў, будзе вітацца.
Некалькі гадоў таму «Фестываль беларускай культуры» у Барысаве на ўласныя сродкі зрабілі мясцовыя бізнесоўцы. Чаму ён прайшоў толькі адзін раз? Задушылі гэтую ініцыятыву...
Галоўны мой пасыл: слухаць і бачыць ЧАЛАВЕКА, ГРАМАДЗЯНІНА, адгукацца на ЯГО патрэбы. І каб ніхто не казаў, што «беларусы лянівыя і безыніцыятыўныя». 2020 гэты пастулат перакрэсліў!
А зараз – галоўнае, і зноў усё пра гэта сказаў Быкаў:
«Будзе незалежнай Беларусь ‒ будзе ўсё. У тым ліку мова і культура».
Добро пожаловать в реальность!