Пачыналася гэта не вельмі прыгожа, нават жорстка.
Калі мне было 12, я пераехала жыць у Беларусь. Упершыню пачула беларускую мову, дзівілася, чаму людзі ў асноўным размаўляюць гэтак жа, як у Расіі. Яшчэ дзіўна было тое, што настаўніца не надта падтрымлівала маю прагу вучыць мову. З касты «выдатніцы» я рэзка апынулася ў касце «сярэдзіна». Мяне гэта напружвала, я намагалася зразумець мову, але без падмурку было цяжка. Не атрымлівалася вымаўляць некаторыя гукі, так што з мяне смяяліся аднакласнікі. Непрыемны момант, шчыра кажучы.
Вось адзін момант асабліва часта прыгадваецца. Я добра вывучыла верш, добра яго прычытала, але гук «ў» я прачытала, як простае «у». Я не ведала, у чым адрозненне фрыкатыўнага і выбухнога «г». Карацей, атрымала 7 балаў з 10. Гэта быў жах. Я плакала і не разумела, чаму ўсё так несправядліва. Зараз разумею, што гэта сапраўды была не дробязь, а вялікая праблема, на жаль, з якой настаўніцы нічога не рабілі. Было цяжка вучыць мову. Я намагалася, і за 5 гадоў мае 6-7 у дзённіку пераўтварыліся ў 9 і 10. Імгненне і прага дапамаглі, а можа быць барацьба з неаб’ектыўнасцю.
Беларуская мова на працягу жыцця крочыць побач са мной. Цяпер я магу назваць яе роднай, я яе палюбіла, нават зараз у сацыяльных сетках выкарыстоўваю толькі яе.
У інтэрнаце, калі вучылася ў Мінскім абласным ліцэі, жыла з цудоўнай беларускамоўнай дзяўчынай. З моманту знаёмства прайшло 10 гадоў, але дагэтуль я яе шчыра люблю за тое, якая яна сапраўдная. Было б добра, калі б у кожным горадзе Беларусі былi такія Ялінкі, шчыра закаханыя ў мову. У той жа час яны лічаць, што гэта нармальна ведаць, разумець і размаўляць на роднай мове кожны дзень, а не толькі на занятках у школе.
Праз два гады я пачала вучыцца ў Інстытуце журналістыкі БДУ, дзе пачаўся доўгі заплыў ў беларускасць.
Я закахалася ў беларускамоўнага хлопца, а потым выкладчыка, а потым у сучасную беларускую культуру (знаёмства з народнай культурай адбылося крышку пазней). Я хадзіла на творчыя сустрэчы з музыкамі і акцёрамі, журналістамі і мастакамі, даследчыкамі і пісьменнікамі. Усе яны былі беларускамоўнымі, і гэта быў цуд. Сапраўдны цуд для дзяўчыны з Расіі, якая трапіла ў іншае вымярэнне, у якім ёй вельмі спадабалася.
Напэўна, тыя 5 гадоў навучання на журфаку былі самымі вар’яцка шчаслівымі для мяне. Дакладна большая частка прадметаў на журфаку выкладалася па-беларуску, гэта было таксама вельмі важным для мяне, я адчувала сябе сапраўднай беларускай, побач былі беларускамоўныя людзі, і ты ўжо была беларускамоўнай. Гэта натхняла, давала подых свабоды і асалоды.
У 2014 годзе ў Менску ды і ў Беларусі не было столькі арт-прастораў ці проста прастораў, дзе можна спакойна збірацца, праводзіць сустрэчы, спяваць. Гэта было складана. Вядомую Арт-сядзібу выганялі столькі разоў, што цяпер гэта падаецца немагчымым. Як так магло быць? А вось было. Сучаснай моладзі вельмі пашанцавала. Мы прасунуліся вельмі далёка за апошнія 5 гадоў. Мы сталі свабоднымі, у нас ёсць больш выбараў, больш альтэрнатываў, але смак той асаблівай атмасферы знік. Гэта засталося ў памяці, як настальгія. Цяпер усё па-іншаму, і гэта не кепска, гэта проста па-іншаму. Цяпер толькі ў выпадковых людзей няма вышымайкі або вышыванкі ці хаця б якога сымбалю роднай культуры. Не так складана казаць «дзякуй» ці ліставацца па-беларуску, спяваць песні сучасных беларускіх гуртоў ці хадзіць на беларускамоўныя спектаклі і выставы, віншаваць з Днём Роднай Мовы, наведваць Дзень вышыванкі і Дзень Роднай мовы і іншыя. Варта паспрабаваць.
Хутка да роднай мовы беларусаў будзе прыцягнута шмат увагі, але пачаць можна ўжо сёння. Яку асалоду я атрымала, калі на Tut.by выйшаў мой матэрыял на беларускай мове. Потым былі іншыя выданні, але тая публікацыя на тэму інклюзіі застаецца адной з самых маіх любімых.
Я была шчаслівай у 2015 годзе ад таго, наколькі беларуская мова ўнікальныя, наколькі цікавая і неверагодная гісторыя ў беларускага народа, а культура! Я шчаслівая і цяпер, у 2020 годзе. Зараз я наведваю курсы беларускай мовы «Мова нанова». Намагаюся цалкам размаўляць на мове краіны, дзе жыву. Зразумела, калі прыязджаю ў Расію, там выкарыстоўваю рускую мову, а калі падарожнічаю — ангельскую і польскую. Ёсць выпадкі, калі немагчыма звярнуцца да людзей па-беларуску. Нядаўна размаўляла з доктарам па-руску, бо трэба было дасканала патлумачыць праблему. За дзвярыма чарга, а я тут буду зараз пра страўнікі і ныркі. Хто не сустракаецца з гэтым штодзень, спужаецца, атрымае стрэс. Я гэта добра разумею, таму карыстаюся мовай мякка і далікатна.
Дзякуючы курсам «Мова нанова», сябрам, сустрэчам з носьбітамі, лепей ведаю мову і культуры Беларусі. Гэта мяне не спыняе, а наадварот натхняе рухацца наперад. Зараз ёсць магчымасць гэта рабіць без пагрозы для жыцця.
Як кожны з нас можа далучыцца да роднай мовы?
Вы можаце падтрымліваць беларускамоўных музыкаў, мастакоў, пісьменнікаў, паэтаў, акцёраў, рамеснікаў, бізнес, нарэшце. Вы можаце чытаць вершы па-беларуску ўслых, вітацца і развітвацца на роднай мове, па-беларуску замаўляць у кавярнях і рэстарацыях, казаць родным, асабліва дзецям, «дзякуй» і «дабранач». Каб зразумець, што гэта не складана, прыходзьце на курсы кожную сераду ў Ірландскі паб. Яшчэ можна патрымаць флешмоб «гарбату, калі ласка», паехаць на прагляды беларускамоўных фільмаў і мультфільмаў у Мінскі планетарый.
Беларуская мова можа знікнуць, але пакуль на ёй размаўляюць, пішуць, спяваюць і агучваюць кіно, яна будзе існаваць, развівацца, і кожны раз яна будзе нашай зоркавай надзеяй.
Спадзяюся, вам было не сумна чытаць. Дзякуй. Любіце і беражыце мову! Са Святам Роднай мовы, беларусы!
Добро пожаловать в реальность!